ISS Sustainability Day: duurzame verbinding aangaan

Op 4 februari 2025 was er in KAS Meeting in Woerden een dag lang  aandacht voor het mogelijk maken van transities, onder begeleiding van dagvoorzitter Kyrsa de Bruine van ISS. Met sprekers als André Nijhof (Nyenrode Business Universiteit), corporate antroploog Jitske Kramer en Erik-Jan Ginjaar van Postillion Hotels. Een inspirerende dag die de deelnemers op nieuwe, duurzame gedachten en verbinding bracht.

Het belang van onderlinge verbindingen en het realiseren van concrete oplossingen werd al snel na de start van de ISS Sustainable Day benadrukt door Edu Peek, algemeen directeur van ISS. Hij trapt af door de noodzaak van samenwerken te benadrukken: “Om impact te maken hebben we elkaar hard nodig. Wie sociale en ecologische duurzaamheid nastreeft, weet dat je samen meer vooruitgang boekt.” 
Daarom is de verscheidenheid van deelnemers tijdens de Sustainability Day meer dan welkom. Van eindgebruiker tot facilitair dienstverlener en leverancier: de hele keten is er en deelt kennis. En dat is essentieel, volgens Peek, die nogmaals de urgentie van verduurzaming naar voren brengt. “Wij zetten het beste beentje voor. Zoals met onze recente stap om de hoogste trede van de Prestatieladder Socialer Ondernemen (PSO) te behalen. Dit laat zien dat ISS met inclusief werkgeverschap maatschappelijk impact maakt.”

Die positie op de ladder biedt ook weer voordelen voor opdrachtgevers, zoals PwC. En eenzelfde beweging laat Peek zien op het onderwerp ecologie, met het behalen van niveau 5 op de CO2-prestatieladder. Dat niveau richt zich op reductie van schadelijke broeikasgassen in de gehele keten: ISS zelf, maar ook van opdrachtgevers en leveranciers. “Dit sluit weer goed aan op onze Net Zero-doelstelling voor 2040, in de hele dienstverleningsketen”, licht Peek toe. “Voor zowel scope 1, 2 als 3. Dit sluit aan op onze missie om voor iedereen een betere werkwereld te maken en mensen met elkaar te verbinden.”

Verbinding 
Het woord ‘verbinding’ kwam tijdens de keynote van André Nijhof van Nyenrode Business Universiteit veelvuldig terug. Hij formuleert scherp: “Als we willen verduurzamen, dan moeten opdrachtgevers, facilitair dienstverleners en andere ketenpartners elkaar vasthouden. Duurzaamheid goed invullen, gaat over samenwerking. Dit wordt in de humanistische filosofie Ubuntu, een beweging die uit het zuidelijke deel van Afrika komt, tot uiting gebracht. Dit betekent dat de mens zo is, omdat er anderen zijn. Krachtig samengevat: Ik ben, omdat wij zijn.”

Om duurzaamheidsvraagstukken op te lossen is het eerst belangrijk op een systemische manier naar situaties te kijken en vooral gedrag te veranderen. Dat is misschien vastgeroest in oude, vertrouwde processen. “Er zijn altijd spelregels voor samenwerking en in iedere sector treffen we lussen aan die elkaar in stand houden. Marktdynamiek en beleidsregime kunnen elkaar lang in stand houden, maar hebben wel de nodige ecologische gevolgen.” Om los te wrikken blikken deelnemers met Nijhof terug naar de historie van duurzaamheid. “In de jaren 60 dachten we dat de actie bij anderen lag. Daarna kwam het gedachtegoed dat de overheid dit probleem moest oplossen. En vanaf ongeveer het jaar 2000 realiseerden bedrijven zich dat ze aan de bak moeten. Pas vanaf 2015 ontdekken we hoe duurzaamheid systemisch aanpakken.”

Bubble Hopping
Daarbij hoort andere afspraken maken, want alleen zo krijg je een andere uitkomst. Door met elkaar in gesprek te gaan en de ander te leren begrijpen, maak je transities mogelijk. Nijhof vertelt over ‘Bubble Hopping’: anderen begrijpen zonder er een oordeel over te vellen. “Op die manier ontdek je eventuele struikelblokken en kun je het met elkaar erover hebben. Om vervolgens samen tot een oplossing te komen die voor alle partijen goed uitpakt.” Hoe ziet dat er praktisch uit? Een voorbeeld is de Duurzame Impact Strategie Facility Management. Hierin zien we drie essentiële gebieden voor verbetering terugkomen: het verbeteren van de klantbeleving met duurzaamheid, het omarmen van circulair aanbod en het voorkomen van verborgen kosten. Nijhof licht toe hoe dit er in de praktijk uitziet: “Zorg ervoor dat de eindgebruiker kan bijdragen aan duurzaamheid, bijvoorbeeld met een sign language bar. Een onafhankelijke partij kan eventuele uitdagingen goed in beeld brengen. Stel één duurzaamheidsprobleem centraal en pak die op, want vaak is het al ingewikkeld genoeg.”

Een van de herkenbare kopzorgen is om het hele jaar lang specifieke gerechten of ingrediënten te leveren. Want: de klant is koning en verwacht dit. “Maar misschien moet niet de klant centraal staan, maar de voedselleverancier”, prikkelt Nijhof. Hij stelt voor om de variëteit in catering te omarmen en lokaal aanbod te verkennen. “Bereken True Price van de catering en ben hier transparant over. En stem de logistiek vooral af op korte ketens.” Een laatste advies van Nijhof is gericht op de strategie om verborgen kosten te voorkomen. “Deel voordelen in een prestatiecontract en zorg voor uitwisselmogelijkheden van onderdelen. Door in te kopen met het 10R-model zet je stappen.”

 

Kampvuurgesprekken
Die mooie duurzaamheidsambities werkelijkheid maken lukt alleen als de krachten worden gebundeld. Van bedrijven onderling, maar ook in organisaties. Door cultuur te vormen en ook goed samen te werken als er verschillen zijn. Hoe vorm je nu een ‘tribe’ en neem je voldoende tijd voor kampvuurgesprekken? Daarover geeft corporate antropoloog Jitske Kramer inzichten, middels een crash course. “Een tribe is zo sterk als de onderlinge relaties. Wat gebeurt daarin en hoe maken we die solide? Sociale duurzaamheid gaat over het hebben van langdurige sociale relaties.” Het goed omgaan met verschillen staat aan de wieg van een gezonde interactie en besluitvorming. “Want mensen die niet mogen zijn die ze willen zijn, worden boos. Een groep wordt intelligenter als er inlevingsvermogen, evenwichtige spreektijd en sociale sensitiviteit is. Maar denk niet dat dit een optelsom is van kwaliteiten en persoonlijkheden van teamleden, want culturen vormen zich door nadoen en napraten.”

Om die interactie de ruimte en tijd te geven die het verdient, raadt Kramer kampvuurgesprekken aan. Tijdens zo’n gesprek wordt iedereen uitgenodigd om meningen en ideeën te delen, zonder dat daar een oordeel over komt. Door vrij te zijn om te zeggen wat je denkt en voelt, kom je tot ‘wijze besluiten in complexe sociale systemen en vraagstukken’. “Denk maar eens na over de hoeveelheid kampvuurgesprekken die je in je organisatie hebt. En breidt die uit. Zorg dat er voldoende ruimte is voor inspraak, want daar is soms onvoldoende ruimte voor.” Dat die inspraak nog te vaak ontbreekt in organisaties, blijkt bijvoorbeeld uit het rapport Op weg naar CO2-neutraal. Een van de onderzoeken laat zien dat van de ondervraagden 63 procent nog nooit is bevraagd over verbeterpunten van hun kantoor. Kramer vat samen: “Cultuur komt uit op meedoen, meepraten en meebeslissen. Dát is voor mij sociale duurzaamheid.”

Status quo
Om te laten zien hoe ISS onderweg is naar de doelstelling om Net Zero te worden in 2040 en sociale duurzaamheid verder vorm te geven, gaven Robert Oosting en Esther te Braak een update. Eerst bekijken deelnemers de status quo van ecologische duurzaamheidsstappen. Volgens Te Braak is ISS met Scope 1 en 2 goed op weg, die te maken hebben met respectievelijk de directe en indirecte emissies. “Onder andere het elektrische wagenpark en het verminderen van het gebruik van fossiele brandstoffen hebben directe impact, evenals het toepassen van windenergie. Door te meten weten we aan welke knoppen we kunnen draaien.” Een belangrijke knop is die van afval en voedsel. “Die zijn van grote invloed. We hebben 20.000 kg eten van verspilling gered en bijna 4.000 maaltijden gered. Ook maken we inzichtelijk wat de CO2-uitstoot is per account. Naast de CO2-reductie gaat het ook om het goed invullen van onderwerpen als circulariteit en biodiversiteit.”

Ook op het vlak van sociale duurzaamheid is er goed nieuws te melden, zo geeft Oosting aan. Hij gaat in op de mogelijkheid om met een grotere groep mensen te werken aan vooruitgang: “Door het werk aan te bieden met eventuele begeleiding en aanpassingen, maak je het toegankelijk voor meer mensen. Regioleads werken samen met onze partners, want je kunt dit niet alleen. Hiervoor vergaren we kennis en bouwen we gezamenlijk expertise op.” Participatie is een onderdeel van diversiteit en hier richt ISS zich volgens Oosting op een aantal lagen: “Het beleid is geënt op vijf pijlers, waaronder abilities, gendergelijkheid en culturele diversiteit. Programmatechnisch betekent dit dat we bouwen aan communities, waarin we mensen uit alle lagen van de organisatie uitnodigen. Intrinsieke motivatie om mee te denken en te praten, dat vinden we belangrijk.”

Rollercoaster
Na een duurzame plantbased lunch gaat de kennisdeling verder. Want er is nog genoeg te bespreken. Inspiratie komt onder andere van Joeri Schoemaker van Pieter Pot. In vogelvlucht vertelt hij over de rollercoaster van zijn organisatie: “Voordat je op innovaties komt, moet je een probleem hebben. Jouw probleem. Ik liep destijds tegen verpakkingen aan die eenmalig gebruikt werden. Hiervoor wilde ik een verleidelijke oplossing vinden. Die vond ik in eerste instantie niet, want we openden verpakkingsvrije winkels die binnen zes maanden failliet gingen.” Zoek inspiratie en referenties, geeft Schoemaker aan. “We keken naar de sexy auto’s van Tesla en de lekkere én eerlijke chocolade van Tony’s Chocolonely. Toen bedachten we dat afvalvrije boodschappen gemak moesten bieden. We blikten terug naar de melkman die aan je deur kwam en dat inspireerde om de producten naar mensen toe te brengen. Maar dat kun je niet alleen. Bij de oplossing van jouw probleem is het dus belangrijk om mensen aan te sluiten die aanvullen.”

De opschaling kwam en in 2020 werd landelijk uitgebreid door Pieter Pot. “De wachtlijst steeg naar tienduizenden mensen. We trapten het pedaal in en kregen een aanbod van een investering van negen miljoen euro. Maar een investering is een belofte die schuld maakt. We groeiden niet zo hard als we wilden, tot uiteindelijk de kranten in december 2023 kopten dat we failliet werden verklaard.” Ondertussen wilde de community dolgraag dat Pieter Pot doorging. De aanhouder wint: “Innovatie kwam in de vorm van een bedrijf te laten financieren door de community. En door partners te betrekken die onderdeel werden van het proces. Mede hierdoor maakten we eind 2024 voor het eerst winst.” Schoemaker besluit dan ook dat je het systeem wilt doen bewegen: “De grootste impact zit in systeemverandering. Zoek wie er een probleem heeft gevonden en wil opschalen met jou.”

Partnerships
Zo’n krachtige samenwerking treffen we vervolgens aan bij Social Capital en Sign Language Coffee Bar. Jasper Kool is oprichter van eerstgenoemde en onderstreept de noodzaak van samenwerking en partnerships. “Voor iedereen in Nederland moet er een baan zijn, dus wij nemen mensen aan met een begeleidingsbehoefte. Wij bouwen met deze groep mensen aan vertrouwen en creëren droombanen. Hoewel je het niet ziet aan mijn collega’s, hebben zij lichamelijke beperkingen, ADHD en psychische stoornissen. Tussen de zeshonderdduizend en een miljoen mensen in Nederland hebben deze begeleidingsbehoefte.” Nu staat zo’n tien procent van arbeidspotentieel langs de zijlijn. “Weten we die groep te verkleinen”, gaat Kool verder, “dan kunnen we flinke impact maken.” Dan moet er nog wel wat veranderen. Want, er gaat volgens Kool nog wat mis. “Er is gedecentraliseerd beleid, administratieve druk en de financiering is een struikelblok.”

De gezamenlijke uitdaging om impact te maken én de groep te verkleinen zonder werk, ziet manager Eric Habraken van House of Inclusion ook. “We willen dit samen doen. Dat doen we met een flinke diversiteit aan partners, om samen stappen te zetten. Social return is daarbij belangrijk en dat tonen we aan met de PSO trede 3 (30+), waarin we laten zien dat we niet alleen werkplekken creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, maar ook anderen inspireren en ondersteunen om dit te doen.” Deelnemers maakten eerder op de dag al kennis met het initiatief Sign Language coffee bar. “Een concept waarbij je koffie bestelt met een gebarenscherm”, vertelt Habraken hierover. Op die manier verlagen we de drempel om te communiceren met gebarentaal.”

Nieuwe merkidentiteit
Afsluitend geeft Erik-Jan Ginjaar, algemeen directeur van Postillion Hotels, de deelnemers een vooruitblik op een naderende verschuiving. Zijn organisatie zet namelijk vanaf 1 juli aanstaande de stap naar plantbased. Een noodzakelijke stap, volgens Erik-Jan, die hij toelicht aan de hand: “In 2012 trof ik een bedrijf aan dat een dwalend concept was geworden. Dus gingen missie en visie in de prullenbak en schoven we aan tafel om een Brand Identity Matrix te maken, om de merkidentiteit helder te krijgen en zodat we op de as van zowel intern als extern hetzelfde uitstralen.” De verandering naar plantbased koppelt hij ook aan de invloed van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). “Wij moeten voldoen aan de rapportageverplichting en bijvoorbeeld aangeven hoe onze gasten bij ons komen. 70 procent komt uit het buitenland. Hoe gaan we daarmee verder?”

Er is maar een oplossing denkbaar, als het aan Erik-Jan ligt: all-in. “Met maximale impact. Daarom gaan we op 1 juli aanstaande de overstap maken naar plantbased. Daar zijn we al meer dan een jaar mee bezig. We starten alleen als het eten lekker is. Dat moet. Ondertussen kan ik je een heerlijk broodje gyros voorzetten, die plantaardig is. Ik ben geen missionaris, maar wel overtuigd dat dit onze businesscase is. Plantaardig eten is de beste oplossing voor voedselverspilling.” En hij besluit: “Als je een cultuurverandering wilt doorvoeren, dan moet je bij dichtbij jezelf blijven. We kunnen dit, maar dan gaan we wel met zijn allen all-in.”

 

Bron: SMW