Review symposium FMGezondheidszorg: petje af voor circulariteit in de zorg

De facility manager – de spin in het web van elke organisatie – staat voor een uitdaging: een van de 17 VN-doelen om van de wereld een betere plek te maken is om in 2030 50% minder primaire grondstoffen te gebruiken. Anderzijds zijn zorgaanbieders in Nederland grootverbruikers van energie, voedsel en grondstoffen. Zie hier de uitdaging waarmee beroepsvereniging FMGezondheidszorg en haar leden op 28 november aan de slag gingen. Van Milieuthermometer tot moederkoek, van ‘eco versus ego’ tot afval-lab, van circulaire kleding tot kennisdeling.

Circulariteit is ‘hot’, maar eigenlijk van alle tijden. Of in ieder geval gaat circulariteit vele decennia terug, schetst dagvoorzitter Lia Steeman en secretaris van FMGezondheidszorg in de opening van het jaarsymposium Circulariteit, pak je kansen! In de 80’er jaren werkte Lia bij het Sint Jozef Ziekenhuis en was toen al bezig met afvalstromen. “Specifiek ziekenhuisafval verzamelden we in een blauwe container met gele deksel, de lorrenboer haalde oud linnengoed op, en moederkoek vond een tweede leven in de cosmetica-industrie.”

“Als je duurzaam inkoopt, kun je alle duurzaamheidsdoelen in één keer tackelen”

Verduurzaming in de zorg
Om verduurzaming in de zorg te versnellen, nam het Milieuplatform Zorg (MPZ) in 2015 het initiatief voor de Green Deal Nederland op weg naar Duurzame Zorg; een deal die heel veel in beweging bracht. Drie jaar later startte MPZ met Green Deal 2.0 Duurzame Zorg voor een Gezonde Toekomst, waarbij 132 partijen zich meteen aansloten en steun kreeg van het ministerie van VWS. Plenair spreker Adriaan van Engelen van MPZ vertelde erover en schetste een praktische en gestructureerde manier om met circulariteit in een ziekenhuis of zorginstelling aan de slag te kunnen gaan. En dat is nodig, want met duurzaamheid en milieu op het vizier heeft de functie van facility manager een transitie ondergaan. De door MPZ geïnitieerde Milieuthermometer maakt duurzame inspanningen inzichtelijk. “Het gaat om aanpakken!”, enthousiasmeerde Adriaan. Hoe voor de hand liggend kan het zijn: “Als je duurzaam inkoopt, kun je alle duurzaamheidsdoelen in één keer tackelen.”

Mooie symboliek voor harde uitdaging
Het vlindereffect realiseren kan, aldus workshopleider Peter van Schaik van Circularity.works: een klein, mooi en kwetsbaar beestje dat ook een storm kan veroorzaken. Een mooie symboliek voor deze zero waste uitdaging: “Jaarlijks worden in Nederland miljoenen kilo’s gebruikt textiel ingezameld. Circa 60% wordt nu nog doorverkocht aan Afrika. Het restant, zo’n 245 miljoen kilo, wordt jaarlijks verbrand met een CO2-uitstoot van 1,3 miljard kilo.” Harde cijfers, duidelijke taal (“Take – make – use – loose”) en confrontaties (“ego versus eco”). Hoe je van afgedankt textiel en snijafval circulaire kleding kunt maken, legde Peter uit. Met een kwalitatief goed t-shirt als bewijs tijdens de workshop en zero waste als resultaat.

Aan de slag gaan…
Voor de tweede workshop van Richard van Batenburg en Cor Gerritsen staken symposiumdeelnemers de handen uit de mouwen: in het Afval-lab van Renewi gingen afvalzakken leeg en op tafel. Zij doken in de berg afval voor  afvalsortering over 21 dozen met afvalstromen: “De anatomie van de afvalzak”, zoals Richard het verwoordde. Een actief lesje over productensamenstelling, grondstoffen en recycling, én bewustwording van onze wegwerpmaatschappij.

… en je slag slaan
Voordat dagvoorzitter Lia met de symposiumdeelnemers de opgedane kennis testte met het (circulaire) petje op-petje-af-spel, was het podium bij gastheer Forbo Flooring in Assendelft voor Frank Geelen: Van incontinentiemateriaal naar grondstof. “Het is een voorbeeld van een ontwikkeling van een grote afvalstroom in de gezondheidszorg naar een grondstof.” De afvalmarkt blijkt een dynamische markt te zijn, Renewi, waar Frank manager corporate materials en sales advice is, heeft daar een antwoord op. Er moet nog veel gebeuren in de transitie naar een circulaire economie, “maar we hebben ook al veel gedaan: tussen 2012 en 2020 50% minder afval gerealiseerd”.

Wereldproblemen, economische belangen, innovaties, samenwerkingen: er zijn nog veel hobbels te nemen, voordat we met z’n allen vast kunnen stellen: afval bestaat niet. Voldoende inspiratie en informatie voor de FMG-symposiumdeelnemers om aan de slag te gaan en een slag te slaan.

Kijktip