Vileda Hygiëne Symposium: “Vergroot bewustzijn ziekenhuizen van belang schone omgeving”

De chirurg op één, de schoonmaker op de tweede plaats in het rijtje belangrijke mensen in een ziekenhuis. Hoewel schoonmaak in ziekenhuishuizen de afgelopen jaren een geweldige ontwikkeling heeft doorgemaakt, verdienen reiniging en hygiëne nog altijd veel meer aandacht en budget. De cijfers van ECDC (Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding) onderschrijven het: in Europese ziekenhuizen sterven jaarlijks 91.000 mensen aan infecties die ze ter plekke hebben opgelopen. En het aantal patiënten dat in een kliniek besmet raakt, wordt geraamd op 2,6 miljoen. Werk aan de winkel! Dus organiseerde en faciliteerde Vileda Professional voor de tweede keer op Belgische bodem haar Hygiëne Symposium Vlaanderen.

“We leggen een verbinding tussen Nederland en België. Tussen industrie en infectiepreventie. Tussen zorg in theorie en praktijk”, opende gastheer en organisator Paul Harleman, application manager Benelux van Vileda Professional, het Hygiëne Symposium Vlaanderen op 21 februari. In het Belgische Edegem kreeg een klein select gezelschap van 40 mensen een compact, maar bijzonder informerend, inspirerend en soms ook confronterend programma voorgeschoteld.

Meer ingrepen, minder tijd, meer risico’s, minder budget
Hoe schoon is schoon? Welke relatie heeft schoonmaak in de zorgsector met infectiepreventie? Waar staat schoonmaak in de zorg? “De schoonmaak heeft een geweldige ontwikkeling doorgemaakt in de afgelopen jaren. Maar de zorg ook, want er worden steeds meer ingewikkelde ingrepen verricht en patiënten verblijven steeds minder lang in het ziekenhuis. Maar daarmee worden de risico’s hoger. Is de  kennis meegegroeid met de vernieuwingen in de zorg? Wel duidelijk is dat we meer moeten doen in minder tijd en met minder budget”, concludeert Charlotte Michels, specialist infectiepreventie en eigenaar van CareB4, dienstverlener in infectiepreventie aan zorginstellingen en medische industrie.

“Infectiepreventie is onlosmakelijk verbonden met schoonmaak en het doorbreken van de infectiecyclus”

In de strijd om het aantal zorginfecties te reduceren, neemt het belang van goed schoonmaken toe en zullen instellingen meer moeten investeren in de schoonmaak en de samenwerking met infectiepreventie moeten intensiveren. “Hoe kunnen we daarmee omgaan en hoe kunnen ze elkaar versterken?”, is de centrale vraag en uitdaging van Charlotte. Het antwoord: “Op kwaliteit en kennis sturen, en niet op financiën.” Het lijkt een gelopen race als je bedenkt dat de extra kosten voor infecties en infectie-uitbraken torenhoog zijn en aanzienlijk gereduceerd of zelfs voorkomen kunnen worden door betrokkenheid van schoonmaakspecialisten en deskundigen infectiepreventie. “Wie zitten er aan tafel bij een aanbestedingstraject om vakinhoudelijke kennis te delen?”, vraagt Charlotte, wat tot enkele handopsteken in de zaal leidt. Te weinig mensen dus. “Infectiepreventie is onlosmakelijk verbonden met schoonmaak en het doorbreken van de infectiecyclus.”

‘Luchtige’ kansen en risico’s
“Het patiëntenleed is groter dan het financiële leed, de kosten.” Frans de Vos, deskundige infectiepreventie bij het Reinier de Graaf Gasthuis (RdGG) in Delft en bestuurslid van VHIG (beroepsgroepvereniging voor deskundigen infectiepreventie), neemt de deelnemers mee op een verkenningstocht naar de invloed van lucht. “In mijn optiek geven deeltjes hooguit ontstekingen en geen infecties, daarvoor heb je bacteriën nodig.  Daarom ben ik al in 2012 begonnen met het meten van KvE (kolonievormende eenheid) in de lucht. Buitenlucht blijkt vaak veel schoner dan binnenlucht”, begint Frans.

“Soms lijkt het beter om in een parkeergarage te opereren”

RdGG is het oudste ziekenhuis van Nederland (1242) en betrok in augustus 2015 haar nieuwbouw. Dat doet letterlijk stof opwaaien als een oud gebouw moet worden afgebroken, maar ook de 36.773 operatieve verrichtingen die het gasthuis in 2017 uitvoerde. “De angst dat stofjes door de sloop de kliniek binnendringen, was groot”, deelt Frans, maar ook dat bijvoorbeeld een ontstoken knie bij een patiënt nooit meer lopen tot gevolg kan hebben. Frans gunt ons een kijkje in cijfers – gemiddeld 30% van de patiënten loopt een ziekenhuisinfectie op een operatieafdeling op, waarmee daar het grootste risico ligt. Maar ook gunt hij een kijkje in de eigen OK, waarin het afspelen van muziek van hardrockband ACDC zelfs tot meer ‘foute’ luchtstromen leidde. En een ander voorbeeld dat tot de verbeelding spreekt: de metingen van de luchtstroom op het naast het ziekenhuis gelegen parkeerterrein werden vergeleken met de intensive care afdeling in de oudbouw. And the winner is…  Frans legde uit: “Infectiepreventie op de OK is een reeks van maatregelen, zoals aangepaste kleding, mondneusmaskers en handdesinfectie.” Wegwijs worden in het doolhof der deeltjes om de ziekten in ziekenhuizen te beperken en te voorkomen; een interessant en soms ook confronterend onderwerp.

Een beestenboel op je smartphone
Smartphones en tablets in de gezondheidszorg, veilig en verantwoord? Nee, mits… als we Sindy Vlamings beluisteren. Medewerkers, patiënten en bezoekers gebruiken smartphones en tablets in het ziekenhuis. Is er (wetenschappelijk) onderzoek naar gedaan, wat zegt dit onderzoek, wat leren we van de praktijk, zijn er risico’s, hoe groot zijn die risico’s en moeten we maatregelen nemen? Sindy Vlamings, deskundige infectiepreventie van het Elisabeth Tweesteden Ziekenhuis (ETZ), neemt deze vragen onder handen. Het ETZ – een topklinisch opleidingsziekenhuis en traumacentrum – stelde De week van de Patiëntveiligheid in. “We vroegen hiervoor aandacht met onder meer een folder, intranet, informatie op de werkvloer en ATP-metingen voor een indicatie van mogelijke bacteriële vervuiling.”

“Qua bacteriemeting won de bedbel het van de toiletbril”

“We stelden samen met collega’s vast: wat is schoon? Wat is extreem vuil? Qua vervuling won de patiënten-/bedbel het van de toiletbril. “Na het meten wil je niet meer eten”, deelt Sindy. “Met een ATP-meting zie je dat je een beestenboel op je smartphone hebt. En ook de niet lieverdjes zitten op je smartphone: MRSA, MSSA, Conex. En dan te bedenken dat je je mobiele telefoon overal mee naartoe neemt; naar het toilet bijvoorbeeld, en je legt ‘m vervolgens met gemak even op het bed van je patiënt als je beide handen nodig hebt.” Dat het schoonmaken van een smartphone of tablet met een microvezeldoek tot 72% reductie van de ‘dierenboel’ leidt, weet Sindy ook. Maar ook – zo blijkt uit een literatuuronderzoek onder 457 zorgprofessionals – dat 77% een smartphone en/of tablet tijdens het werk gebruikt, bij 10% slechts een richtlijn voor hygiënisch gebruik van devices bekend is, dat 24% deze desinfecteert en meer dan de helft zijn/haar devices weinig of nooit reinigt. Sindy’s advies: geen mobiel in de toiletruimte, evenmin in operatie- en patiëntenkamers of rond de patiënt. Reinig je devices voor of na je werk en denk daarbij aan de 5 momenten van handhygiëne, zoals WHO adviseert.”

Wereldwijd kenniscentrum voor veilige zorgomgeving
In 1967 begonnen als glazenwassersbeurs en inmiddels uitgegroeid tot de grootste schoonmaakvakbeurs met 850 exposanten, 33.000 bezoekers uit 143 landen. Dat is de Interclean Amsterdam in een notendop. “Wij brengen mensen bij elkaar”, legt Rob den Hertog,  beursmanager, uit. In dat kader organiseerde en faciliteerde het Interclean-team in 2018 voor het eerst een apart Healthcare Cleaning Forum: een hal met demo’s, exposanten en een theater. Van daaruit raakte Interclean betrokken bij het internationale Clean Hospitals initiatief, met Didier Pittet (Universiteit Klinieken Geneve) aan het roer.

“Het nieuwe internationale consortium Clean Hospitals heeft als doel een veilige en schonere patiëntenomgeving”

“Clean Hospitals is een nieuw internationaal consortium dat tot doel heeft om een synergetische samenwerking tot stand te brengen tussen leveranciers uit de professionele schoonmaaksector, academici en ziekenhuismanagement. Primair doel is om een uitgebreid netwerk te ontwikkelen dat alle relevante belanghebbenden bijeen brengt met als doel een veilige en schonere patiëntomgeving.” Opleidingen, onderzoeken, in kaart brengen van bewezen kwaliteitsproducten, aanbevelingen, literatuur verzamelen, nieuwe standaarden, informatie delen: het wereldwijde kenniscentrum neemt deze rollen op zich. Met alle kennis en uitdagingen, informatie en geschetste risico’s van vanmiddag, hoe treffend is deze afsluiting van het Vileda Hygiëne Symposium van Rob dan: “De missie van Clean Hospitals is het vergroten van het bewustzijn van ziekenhuizen van het belang van een schone en patiëntveilige omgeving.”