Blog Maurice Rutgrink: De Arbeidsomstandighedenwet
In de Arbeidsomstandighedenwet – of kortweg: de Arbowet – staan regels voor werkgevers en werknemers om de gezondheid, veiligheid en welzijn van werknemers te bevorderen. Wat moet je doen als jouw RIE conflicteert met die van de opdrachtgever?
De Arbowet is een zogeheten kaderwet. Dat betekent dat er geen concrete regels staan, maar algemene bepalingen over het arbobeleid in bedrijven. De Arbowet stelt dat werkgever en werknemers samen moeten zorgen voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. De werkgever is uiteindelijk verantwoordelijk, maar ook de werknemer heeft de verplichting de eigen veiligheid en gezondheid in acht te nemen. Door bijvoorbeeld arbeidsmiddelen en beschermingsmiddelen op de juiste wijze te gebruiken.
Dat houdt in dat werkgever ten alle tijden moet zorg dragen voor een veilige werkomgeving ongeacht waar en hoe de werkzaamheden uitgevoerd worden. Dat houdt ook in dat als je in conflict komt met de opdrachtgever jullie beiden moeten kijken hoe je het risico weghaalt. Het kan namelijk nooit zo zijn dat wat goed voor de een is, dit ten alle tijde prevaleert omdat zij opdrachtgever zijn. Iedereen moet veilig en gezond het werk kunnen doen.
Voorbeeld: ik maakte ooit schoon in een bedrijf waar diepvries pizza’s werden gemaakt. De productielijn werd middels hoge druk en schuim gereinigd. Maar de 380 volt aansluitingen kwamen uit het plafond en de stekkerdozen hingen rond de 180-190 cm boven de vloer. Dus geen gevaar voor productiemedewerkers, maar wel voor de schoonmakers. Klant wilde geen investeringen doen. Wij vonden de oplossing in een klein plastic haakje waarmee we de stekkers ongeveer 30 cm omhoog kregen waarna deze geen gevaar opleverde voor onze werkzaamheden. En deze waren makkelijk aan te brengen en te verwijderen na reiniging.
Middelbaar Veiligheidskundige
Maar voor, tijdens en na mijn afstuderen als MVK zag en zie ik iedere dag weer zaken die niet conform ARBO zijn. Soms spreek ik dan de uitvoerende aan. Soms met en soms zonder succes. Veiligheid is vaak iets wat schoonmaakbedrijven er vaak even bij doen als de klant er om vraagt. Om niet de branche gelijk in een kwaad daglicht te stellen, ik ken bedrijven die zelf een Hogere Veiligheidskundige of een heel team van diverse veiligheidskundigen in dienst hebben of een contract mee hebben. Maar veel MKB bedrijven hebben er geen benul van. Hebben zelfs de RIE niet op orde terwijl je zo gratis en wel de Branche Rie kunt gebruiken en invullen, waarmee je in iedere geval voldoet aan de wettelijke verplichting van het hebben van een RIE.
Preventiemedewerker
Er is nog een verplichting en dat is het hebben van een preventiemedewerker. Een preventiemedewerker is iemand die zich binnen een bedrijf – meestal naast de ‘gewone’ functie – inzet om arbeidsrisico’s te verminderen en verzuim te helpen voorkomen. Elk bedrijf moet een of meer preventiemedewerker(s) aanstellen. Bij kleinere bedrijven (maximaal 25 werknemers) kan de directeur/eigenaar ook zelf de rol van preventiemedewerker op zich nemen. Voorwaarde is dat de preventiemedewerker voldoende kennis en ervaring heeft om de preventietaken goed te kunnen uitvoeren. Het is een officiële functie, met een contract waarin staat hoeveel uren aan de taken besteed mogen worden.
Als het echt niet lukt om een interne werknemer te vinden, mag hij een externe preventiemedewerker aanstellen. De preventiemedewerker moet zijn taken onafhankelijk en los van de werkgever kunnen uitvoeren.
Boete besluit
Werkgevers moeten volgens de Arbowet beschikken over een basiscontract met een arbodienst of een bedrijfsarts. Nu dat de Beleidsregel boeteoplegging arbeidsomstandighedenwet van kracht is kan de Inspectie direct een boete opleggen aan de werkgever die niet over een basiscontract beschikt. Een boete dreigt ook als in het basiscontract geen afspraken staan over de ondersteuning van de werkgever bij diens verzuimbeleid. Als er één of enkele taakafspraken in het contract ontbreken, krijgt de werkgever eerst een waarschuwing vergezeld van een eis tot naleving.
De nieuwe boeteregels gelden voor alle vanaf 1 juli 2017 afgesloten (basis)contracten. Die contracten moeten direct aan alle wettelijke verplichtingen voldoen. Alle contracten moeten vanaf 1 juli 2018 voldoen aan de nieuwe regelgeving.
Niet alle werkgevers lezen wat er wettelijk beschreven staat of trekken ze zich er weinig van aan. Wat dus werkt is het vermelden van boetes die je krijgt bij overtreding:
o Geen basiscontract: € 1.500
o Basiscontract niet compleet: € 750
o Afspraken ondersteuning bij verzuimbeleid ontbreken: € 750
o Werkwijze bedrijfsarts ontbreekt: € 1.500
o Attenderen werknemers op open spreekuur ontbreekt: € 1.500
o Geen preventie medewerker: € 1.500
o Geen adequate toegang tot bedrijfsarts: € 1.500
o Bedrijfsarts kan werkplek niet bezoeken: € 1.500
o Geen afschrift van advies bij ontbreken OR of PVT: € 340
o Geen mogelijkheid tot second opinion: €1.500
o Niet juist ter beschikking stellen van second opinion: € 750
Onaangekondigde controle van alle partijen
De Inspectie SZW kan in een bedrijf of organisatie onaangekondigd een controle uitvoeren. De werkgever is verplicht aan deze controle mee te werken. De inspecteur kan de werkgever, werknemers, OR of PVT vragen stellen, de loon- en personeelsadministratie controleren en uiteraard de werkomstandigheden en het arbobeleid onder de loep nemen.
Advies
Heb je nog geen contract met een arbo arts of bedrijf? Vraag de brancheverenigingen om advies. Vraag eens rond bij jou concullega’s wie zij als partner hebben. Mogelijk kun je samen een partij inschakelen. Kijk op internet wie je kan adviseren. Zoek bij voorkeur een gecertificeerd bedrijf of persoon.
Ter info:
HVK – betekent Hogere Veiligheidskunde. Een Hogere Veiligheidskundige beschikt over managementvaardigheden, adviesvaardigheden, voldoende kennis en competenties. Deze aspecten staan dan ook centraal in de Hogere Veiligheidskundige opleiding. De HVK is een verbreding en verdieping op de basiskennis van de Middelbare Veiligheidskunde MVK.
Arbeidshygiënist – De rol van een arbeidshygiënist is essentieel voor het waarborgen van de veiligheid en gezondheid van werknemers op de werkplek. Hij of zij helpt bij het opstellen of toetsen van de RI&E. Verder helpt deze bij het in kaart brengen, beoordelen en beheersen van diverse risico’s, zoals gevaarlijke stoffen, biologische agentia, fysieke belasting en schadelijk of hinderlijk geluid. Door de expertise dragen ze bij aan het creëren van gezonde werkomgevingen, een langdurige inzet van medewerkers en het voorkomen van gezondheidsproblemen bij werknemers.
Het investeren in arbeidshygiëne is niet alleen wettelijk verplicht, maar ook een ethische verantwoordelijkheid voor werkgevers om de veiligheid en gezondheid van werknemers te waarborgen.
Arbo Arts
Een arbo arts is een arts met een basisopleiding. Een bedrijfsarts heeft nog een extra vierjarige opleiding gedaan op het gebied van arbeid en gezondheid. De titel bedrijfsarts is een wettelijk beschermde titel. Bedrijfsartsen moeten deelnemen aan verplichte nascholing en visitaties (controles) door de beroepsvereniging (NVAB).
Een arboarts kan een zelfstandige (zzp’er) zijn, maar kan ook werkzaam zijn bij een arbodienst. Zorg dat je in ieder geval een erkende specialist inzet bij ziekte¬verzuim van werknemers.
Maurice Rutgrink
Middelbaar Veiligheids Deskundige
