31 mei 2025

#Boekentip: Een mens is geen machine – de Nederlandse Arbeidsinspectie

De Nederlandse Arbeidsinspectie bestaat dit jaar 135 jaar. Speciaal daarvoor is de geschiedenis van het toezicht op de arbeid opgetekend door historicus Timon de Groot in het boek ‘Een mens is geen machine – de Nederlandse Arbeidsinspectie 1890 – 2025’. Secretaris-generaal Marieke van Wallenburg kreeg op 22 mei 2025 het eerste exemplaar aangeboden.

Als je weet waar je vandaan komt, kun je daarvan leren voor de toekomst. Vanuit deze gedachte heeft de Arbeidsinspectie haar geschiedenis laten onderzoeken door het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG).

Inspecteur-generaal Rits de Boer: “Een mens is geen machine biedt een schat aan inzichten. Het boek toont treffend dat inspecteren op arbeid telkens aanpassingen vereist, maar dat veel ook in golfbewegingen terugkomt. Wat nieuw lijkt, was er soms al veel eerder maar net even anders. De ‘sociale quaestie’ eind 19e eeuw was de armoede onder de werkende bevolking en gebrekkige woonomstandigheden van arbeiders; met de arbeids- en woonomstandigheden van Arbeidsmigranten hebben we ook in onze tijd een sociale kwestie van formaat. Hardnekkige arbeidsrisico’s met ongevallen vragen ook nog volop de aandacht, al gaat het wel over nieuwe werkrisico’s. De komst van televisie en het optreden van kindsterren leidde tot vragen over kinderarbeid. Tegenwoordig zijn dat de zorgen over de mentale belasting van zogeheten ‘kindfluencers’ via sociale media.
Dit boek is een waardevolle gids voor een tocht door het verleden en daarmee een brug naar de toekomst voor het werkende leven van morgen.”

Arbeiders als handelswaar
De Arbeidsinspectie wordt opgericht in een tijd waarin sprake is van sterke industriële groei in Nederland. Het aantal stoommachines nam in de tweede helft van negentiende eeuw sterk toe. Bedrijvigheid verschoof steeds meer van in en rond het huis naar fabrieken en lokalen. Lange werkdagen, kinderarbeid, slechte arbeidsomstandigheden, arbeiders die moesten doorwerken tot ze letterlijk neervielen, leidden, na veel discussie in het Parlement tot het bewustzijn dat wet- en regelgeving en ook toezicht broodnodig waren. Dat begon met 3 inspecteurs in 1890.

Van fabrieksarbeid tot kindvloggen
In de afgelopen 135 jaar ontwikkelt het toezicht op arbeid zich op vele onderwerpen: van gastarbeiders naar arbeidsmigranten, van kinderen die werken in fabrieken tot kindsterren, van beroepsziekten bij het produceren van lucifers tot zorgen over de effecten door automatisering en ongewenst gedrag op de werkvloer en werkstress.

Staatssecretaris Nobel: “We mogen er in Nederland trots op zijn dat we al 135 jaar toezicht op eerlijk, gezond en veilig werken hebben. De maatschappij verandert sneller dan onze wetgeving. Bijvoorbeeld met kidfluencers en vlogfamilies, waar kinderen aan het werk zijn maar de wetgeving achterblijft. Nu, 150 jaar na het Kinderwetje van Van Houten, gaan we strengere regels maken voor deze nieuwe vormen van kinderarbeid, zodat de Arbeidsinspectie ook daar beter toezicht kan houden.”

Bijeenkomst
Tijdens de boekpresentatie spraken Rits de Boer, Timon de Groot met oud bewindspersonen Melkert en Van Ark over de ontwikkeling van de Arbeidsinspectie. Diverse oud bewindspersonen van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid waren eveneens aanwezig.

Deel dit artikel

Ook interessant:

18 augustus 2025

Workshop: Hoe herken en bespreek je lage basisvaardigheden?

Goede basisvaardigheden zijn essentieel voor het werk van een schoonmaker, van het lezen van een werkprogramma tot het invullen van een logboek. Maar wat als lezen en schrijven moeite...

24 februari 2025

ISS Sustainability Day: duurzame verbinding aangaan

Op 4 februari 2025 was er in KAS Meeting in Woerden een dag lang  aandacht voor het mogelijk maken van transities, onder begeleiding van dagvoorzitter Kyrsa de Bruine van...

07 april 2025

Vernieuwde samenwerking CSU en Koning Willem I College

Al 20 jaar werken CSU en Koning Willem I College samen. En dat blijven we de volgende vier jaar ook weer doen. De medewerkers van CSU gaan op 11...

26 februari 2023

#Favorites Poëzie over inclusiviteit

‘Iedereen heeft het tegenwoordig over diversiteit en inclusie. Maar hoe gaat het er nou aan toe bij organisaties die echt divers zijn? Dat is wat Dide van Eck wilde...

16 juni 2025

CAO Lonen per 1 juli 2025

Op 1 juli 2025 gaan de cao-lonen voor de schoonmaak- en glazenwassersbranche omhoog. Loontabel per 1 juli 2025 De basisuurlonen worden per 1 juli 2025 als volgt verhoogd: Loongroep...

22 september 2025

Gezien in de media: Minder prullenbakken en toch een schonere straat: zo gaat Amsterdam zwerfafval tegen

Sinds de invoering van statiegeld op blikjes en flesjes is er veel zwerfafval in de stad. Mensen breken prullenbakken open of laten ze open staan in hun zoektocht naar...

01 september 2025

Maarten Bronda nieuwe CFO Sodexo Nederland

Maarten Bronda is per 1 september de nieuwe CFO Sodexo Nederland en maakt deel uit van het directieteam. Sinds 2024 was hij al verbonden aan Sodexo als Financial Lead...

06 mei 2025

Online tool voor seksueel grensoverschrijdend gedrag toegankelijk voor alle organisaties – volg het webinar van Mariette Hamer op 14 mei

Hoe ga je als organisatie om met seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer? Hoe zorg je voor een sociaal veilige werkomgeving? Voor veel bedrijven, zeker in het mkb, zijn...

16 januari 2022

Facelifts & Makeovers

Ook schilderijen van de oude meesters moeten schoongemaakt worden om de oorspronkelijke kunst te blijven tonen. Dit wordt niet gedaan door schoonmakers maar door zogenaamde restauratoren. Zij zorgen voor...

25 februari 2024

#FAVORITES Handboek duurzaam ondernemen

Minder kosten, meer klanten en geëngageerde medewerkers. Wat zijn voor jou de belangrijkste acties om je bedrijf te verduurzamen? Hoe kan je medewerkers engageren en de markt overtuigen? Hoe evolueer...