Verslag VSR Event over werkplezier: “Vonken in plaats van vinken”

“Plezier en trots in het werk zijn niet direct onderwerpen die worden geassocieerd met het schoonmaakvak, maar zijn daarom niet minder belangrijk”, prikkelde VSR haar leden op de uitnodiging voor haar jaarlijkse Event. Op glasheldere wijze en met een groot en scherp gevoel voor humor gaf hoogleraar Mathieu Weggeman tal van handreikingen en praktijkvoorbeelden om te sturen op de ‘collectieve ambitie’ van een organisatie. Met plezier en passie als rode draad, en minder bureaucratie en meer vertrouwen als grootste raadgever.

“Mensen die van hun werk houden, doen liever iets – al is het fout of goed – dan niets.” Het was een van de opmerkelijke uitspraken en leermomenten, die hoogleraar Mathieu Weggeman, gastspreker tijdens het VSR Event, op 18 november in het Singer Museum in Laren, de circa 60 aanwezige VSR-leden en betrokkenen meegaf.

Liefde voor het vak
Hoe kun je als manager het beste leiding geven aan professionals – mensen die liefde voor het vak hebben en deze liefde boven geld en vrije tijd stellen. “Geef ze ruimte. Vooral geen leidinggeven aan mensen met passie voor het vak.” Dat we in Nederland goed zijn in gelijke monniken, gelijke kappen, wist Weggeman ook uit te leggen. De oplossing? Differentiatie. “Laten we opkomen voor ongelijkheid”, daagde hij de VSR-leden uit. “Niets is zo ongelijk als de gelijke behandeling van ongelijken.”

Zelf denken
Het overladen van vakmensen met regels en procedures maken de liefde voor het vak juist kapot. “Laat ze zelf denken”, riep Weggeman op. Dat het anders kan en bovendien goed gaat, illustreerde hij met een verkeersknooppunt aan de rand van de gemeente. De ene gemeente legde verkeerslichten aan om de verkeersstroom in goede banen te kunnen leiden, met meetpunten ter regeling van het wisselende verkeersaanbod in de ochtend- en avonduren, plus lussen in het wegdek ter beperking van de wachttijd voor taxi’s en bussen. De andere gemeente vond de oplossing in de aanleg van een eenvoudige rotonde, waarbij de vaste verkeersregels werden losgelaten, want links kreeg voorrang. Dat het laatste een goedkopere en betere oplossing was, verklaarde Weggeman ook: “Mensen moeten bij de rotonde zelf nadenken. Dan kun je erop vertrouwen dat het dan wel goed gaat.”

Vonken in plaats van vinken
Volgens Weggeman hebben ‘planning & control’ hun beste tijd gehad. “Laten we vonken in plaats van vinken”, tipte de hoogleraar, waarmee hij doelde op de bureaucratie die ons land zo typeert. Hij illustreerde dat met een verhelderende foto van één medewerker, die een gat in de grond graaft met een team van collega’s die toekijken, zoals arboarts, planner en management. Zij doen niets en kijken slechts toe of het graven van het gat goed gaat. Het mag duidelijk zijn dat Weggeman dat team totaal overbodig vindt. Erger nog: “Moet er worden gereorganiseerd, dan gaat de medewerker eruit. Hebben ze hem vervolgens weer nodig, dan huren ze hem als zzp’er in. Daarvoor zijn dan vervolgens een jurist en contractmanager nodig, ter controle van VAR en andere zaken.”

Stof tot nadenken
De gastspreekbeurt van Mathieu Weggeman bevatte heel veel herkenning en tal van voorbeelden. Nog één opmerkelijke: “De bouw van 32 kilometer Afsluitdijk in 1925 duurde vijf jaar; waarom duurde de restauratie van het Rijksmuseum dan tien jaar?” Hoezo Holland op z’n smalst? De hoogleraar gaf meer dan voldoende stof om na afloop van het VSR Event na te praten en na te denken tijdens de goed verzorgde netwerkborrel.