Verslag FMG-symposium: “Nieuwe technologieën: niet omdat het kan maar omdat ze nodig zijn”

“Wie had dat gedacht? Toen ik in de vorige eeuw studeerde, gingen de lessen computerkunde over bites en bytes. Kijk waar we nu staan?” In zijn welkomstwoord slaat voorzitter van beroepsvereniging FMGezondheidszorg, Stijn Krol, de spijker op z’n kop: de wereld gaat snel. Heel snel. Exponentieel snel. Maar waar staan we nu? En waar gaan we naartoe? Vragen die tijdens het voorjaarssymposium Robotica, what else?, op 31 mei, werden beantwoord door Mark van Houdenhoven en Remco Hoogendijk (beiden van de Sint Maartenskliniek), Peter Kwestro en Paul van de Pas (beiden van Diversey Care) en Randall van Poelvoorde (van Robotzorg).

Robotisering is de metafoor voor alle nieuwe technologieën; een containerbegrip voor reuze interessante ontwikkelingen. Voor nu en in de toekomst. In binnen- en buitenland. Op het laatste steekt Mark van Houdenhoven, lid raad van bestuur van de Sint Maartenskliniek, in, want wat kunnen wij van India leren? Veel, zo illustreert Van Houdenhoven aan de hand van de case van dokter Govinda Venkataswamy. “De 58-jarige gepensioneerd oogarts ging zijn droom achterna om blindheid in India uit te bannen. Want als je niet kon zien, kon je niet werken, had je geen inkomen, kon je geen eten kopen en dus ging je dood. Het ziekenhuis in Mandurai bestaat nog steeds. Het is verworden tot het beroemdste oogziekenhuis ter wereld. Er worden jaarlijks 410.000 oogoperaties uitgevoerd; ter vergelijk in heel Nederland zijn dat er 120.000. In Nederland kost een oogoperatie meer dan € 10.000, en in India $100, waarvan $50 wordt gebruikt voor patiënten die een oogoperatie niet kunnen betalen.”

“We gaan het niet zo doen”
“Hoewel busladingen met directeuren, overheidsmensen, oogartsen en zorgverzekeraars naar India toe gaan en vol inspiratie terugkomen, denkt men op de terugweg toch: ‘We gaan het zo niet doen’,” vertelt Van Houdenhoven. Volgens hem staan de vele keurings- en beoordelingsinstanties implementaties in de weg. Maar ook dat we denken dat duurkoop de beste product is. Daarnaast blijkt ook de vergoeding door zorgverzekeraars en andere beslissende instanties een struikelblok. Letterlijk in geval van de Easy Stepper, een – met alle respect – blok hout voor onder een voet, waarmee mensen bijvoorbeeld de trap op kunnen lopen, daar waar nu een traplift voor nodig is. “Blijkbaar betalen gemeentes liever € 8.000 voor een traplift, dan een luttel bedrag voor een Easy Stepper. Nog los van de gezondheidsvoordelen, omdat de patiënt met de Easy Stepper in beweging blijven.”

Nek uitsteken
Van Houdenhoven en de innovatiemanager van de Sint Maartenskliniek, Remco Hoogendijk, krijgen dagelijks nieuwe dingen voorgelegd, maar hoe zorg je ervoor dat innovaties de patiënt bereiken om ze de beste zorg te kunnen geven die ze verdienen? Dat innovaties helpen met het verbeteren van de gezondheidszorg, daarvan zijn beide heren overtuigd. Zo ook dat goede zorg voor iedereen bereikbaar en beschikbaar moet zijn. “Ook in Nederland is dat niet het geval”, moet Van Houdenhoven vaststellen.

De Sint Maartenskliniek is het epicentrum van bewegen en dus steekt de kliniek waar mogelijk haar nek uit voor technologische ontwikkelingen en haar patiënten. Zo kon dwarsleasie-patiënt Ruben na 11 jaar voor het eerst weer lopen dankzij het Exoskelet,dat Hoogendijk naar Nederland haalde en waarvoor de Sint Maartenskliniek investeerde. “Het wordt langzaamaan andersom. De klant vraagt, mede onder invloed van internet. We moeten beter van elkaar leren, niet van elkaar overnemen.”

Meer tijd voor zorg
Dat gezondheidszorg, robotisering en schoonmaak samen kunnen gaan, bewijst de Intellibot schobzuigrobot van Diversey Care. Pau van de Pas en Peter Kwestro nemen de deelnemers aan het FMGezondheidszorg-symposium mee op hun reis: Singularity what else?. “Singulariteit is de combinatie van de laatste innovaties en technologie. Die gaan ons voor 80% raken, nu, binnenkort of in de toekomst”, zo laat Kwestro weten. Dat er meer dan voldoende reden is om de robot – de programmeerbare machine die autonoom enkele taken kan uitvoeren – in te zetten, bewijzen de veranderingen in bevolkingssamenstelling en -groei. En er is een financiële reden voor robotisering in de gezondheidszorg: 36% van de overheidsuitgaven betreft zorgkosten, rekent Kwestro voor. “Facilitaire robotisering kan een belangrijke en direct inzetbare game changer zijn.” Niet om banen af te pikken, maar voor een verschuiving van inzet om gangen te reinigen naar inzet voor zorg aan het bed.

Is arbeidsbesparing de enige reden om robots in te zetten? “Nee”, legt Kwestro uit, “het leidt tot een gunstige ROI door verlaging van de arbeidsuren, de verhoging van kwaliteit door consistentie, de verbetering  van het imago en de beleving van schoonmaak.” Diversey Care lanceerde sinds begin 2016 drie gerobotiseerde schoonmaakmachines: een schrobzuiger, een stofzuigrobot en gecombineerde veeg- en schrobzuiger. Het verbeteren van het imago door marketing en innovatie blijkt een van de  belangrijkste reden voor de aanschaf ervan te zijn. Tot slot deelt Kwestro nog een mogelijk geruststellende conclusie: “Schoonmaakrobots zijn naast een technologische innovatie ook een sociale innovatie. Er is namelijk interactie tussen robot en mensen onderling.”

Data, het nieuwe goud
Wie van de rondleiding door de Sint Maartenskliniek terugkeerde en – bijna onvoorstelbaar – nog niet onder de indruk van alle innovaties was, kon dat door ‘uitsmijter’ Randall van Poelvoorde (www.robotzorg.nl). In zijn reis van het verleden via het heden naar de toekomst illustreert Van Poelvoorde dat onze wereld veranderd is van snel naar exponentieel. “Technologie heeft impact. Toen we in 1969 voor het eerst mensen naar de maan brachten, was de technologische omvang nog geen tiende van die van een iPhone van 2013.” Van Poelvoordes advies: “Je moet op je data zitten, niet op je product. Want data is het nieuwe goud. We kijken over een jaar of 10 in de spiegel met sensor, die uit onze adem ‘big data’ over onze gezondheid haalt.”

Ook Van Poelvoorde staat stil bij het sociale karakter van robots: “Sociale robots zijn steeds meer in opgang. Mensen worden er door aangetrokken; er is een soort magie tussen mens en robots. De vraag is: hoe kunnen we een betere wereld maken met technologie? Er zijn volop uitdagingen op gebied van wet- en regelgeving, infrastructuur en ethiek, maar robotisering gebeurt niet omdat het kan maar omdat we het nodig hebben.”

Kijk voor het fotoverslag op deze link

Volgend symposium
Alvast voor uw agenda: op donderdag 9 november is het najaarssymposium van FMGezondheidszorg. Via de websites en nieuwsbrieven, Twitter en LinkedIn van FMG en Schoonmaakjournaal wordt u nader geïnformeerd.