Column: (Ge)EMME(r)N

Juist in de week dat de commissie Code Verantwoordelijk Marktgedrag aankondigt rode kaarten uit te gaan delen aan bedrijven en organisaties die de code hebben ondertekend maar deze onvoldoende of slecht naleven, volgt de uitspraak van de rechter over de thuishulp in Emmen. De nieuwe opzet van de huishoudelijke thuiszorg die de noordelijke gemeente hanteert kan niet door de beugel, want de werkwijze voldoet niet aan de wettelijke eisen.

Emmen wordt gezien als de proeftuin van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en snijdt dit jaar stevig in de huishoudelijke hulp aan ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. De mening van de rechter dat dit niet zo maar mag en dat de situatie per persoon moet worden bekeken, ziet wethouder Henk Jumelet van het CDA anders. De rechter zou het niet goed hebben begrepen. “Met minder geld meer doen”, zo typeerde Jumelet de inzet tot bezuinigingen in thuiszorg door Emmen in een interview.

De Wmo biedt gemeenten ruimte voor een eigen invulling van deze wet. Eerst moeten buren, vrienden en familie hulp verlenen, pas daarna de overheid. Dat vindt men in Emmen, maar ook in Den Haag. Emmen bouwde de huishoudelijke hulp aan 5100 inwoners om naar een schoonmaakvoorziening van 2,5 uur per week, vooral bedoeld voor een schoon en leefbaar huis. Pas als mensen gaan klagen dat ze het daarmee niet redden, krijgen ze mogelijk meer hulp. Dit alles om het gat van € 10 miljoen te dichten, dat de gemeente meer uitgeeft aan de Wmo dan het ontvangt.

Emmen is overigens een van de eerste gemeenten, die openlijk voorsorteert op bezuinigingen per 2014 van kracht worden. Politiek Den Haag volgt de Drentse gemeente daarom op de voet. Staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid, PvdA) geeft Emmen ruimte om te experimenteren, bleek eerder dit jaar tijdens een debat in de Tweede Kamer. Een oudere dame met reuma en hartklachten dacht daar anders over en spande een rechtszaak aan. De rechtbank Assen oordeelde dat de ‘Emmer-methode’ ontoelaatbaar is. Volgens de rechtbank voldoet het automatisch toekennen van alleen schoonmaakondersteuning niet aan de wet, die maatwerk voorschrijft. De gemeente Emmen past eenheidsworst toe en kijkt niet naar de persoonskenmerken, de behoeften en de capaciteit van de aanvrager. Daarmee lopen inwoners mogelijk hulp mis waarop ze recht hebben, en hulp die verder gaat dan alleen schoonmaken.

Gemeente Emmen concludeert dat de rechter vindt dat de gemeente procedurele fouten heeft gemaakt. De oplossing? Wmo-cliënten krijgen een individuele beschikking. Dus mogen duizenden Emmenaren op gesprek komen. In een reactie zegt wethouder Jumelet: “Dit is tegengesteld aan wat de staatssecretaris wil. We hebben hier te maken met oude wetgeving, die over negen maanden verdwijnt.” De circa vijfduizend Emmenaren die wekelijks hulp krijgen, kunnen volgens de wethouder een gesprek aanvragen waarin uitgebreider wordt gekeken naar hun behoeften. Maar aan de maatwerkinvulling van de Wmo door Emmen wordt getwijfeld. “Emmen zet omstreden thuiszorgbeleid door” kopt Zorgvisie op 19 maart. Dat het spannend wordt voor huishoudhulpbehoevende Emmenaren, maar zeker ook voor wethouder Jumelet mag de stelling van vijf fracties in de gemeenteraad van Emmen: Jumelet moet aftreden.
Wordt vervolgd!

Petra de Bruin,
hoofdredacteur Schoonmaakjournaal